پاراستنی ڕە سە نی زە ماوە ند لە كولتووری كورد ە واریدا
گه‌ڕانه‌وه‌


زەماوەند و هەڵپەڕكێی كوردی بەشێكن لە كولتوری هونەری نەتەوەی كورد، دەبێت وەك خۆیان بپارێزرێن و تێكەڵ بە گۆرانی عه‌رەبی و دانسی كولتورێكی نامۆ نه‌كرێن.

وەك نمونەیەك بۆ ئه‌م باسەش ڕونكردنەوەییەك دەربارەی زەماوەند لە شاری بەرلیندا دەخرێتە ڕوو.

تاكو ئێستا چەند جارێك لە بەرلین لە زەماوەندێ ژن هێناندا ئامادە بوم، لە هۆدەیەكی رازاوەی پڕ لە ماسە و كورسی، ماسەكان بە پۆشاكی رەنگاو رەنگ و میوە و خۆراك و شیرینی و خواردنەوە رازاوەتەوە ئه‌م دیمەنە جوانەش تێكەڵە بە تروسكایی و ڕووناكی چلچرای رەنگاورەنگە هەڵواسراوەكانی هۆدەكە بوون كە به‌ شێوەیەكی گشتی هۆدە ڕازاوە كە ڕەنگدانەوەی دیمەنێكی قەشەنگی ئاهەنگ و زەماوەندی تێێدا بەدی دەكرێت. لە لایەكی دیكەوە ژن و پیاو جل و بەرگی كوردییان پۆشیوە بەتاییبەتی ژنەكان كە بە بەرگێكی رازاوەی كوردی ئاڵاو واڵاوە خۆیان ڕازاندۆتەوە و سەرتاپای باڵایانی بە خشڵ وزێڕ و زیوو داپۆشراوە هەروەها ڕووكەشییان بە ئاراییشت ڕازاندۆتەوە لەگەڵ پۆشاكیاندا ئه‌لەرێتەوە.
دەم و چاوی ژن و پِیاو و لاو و پیری ئامادەبووان لەم ئاهەنگەدا نیشانەیەكی خۆشی دەبەخشێت، هەروەها زەردە خەنەیەكی كاڵ بە سەر ڕوویانەوە بەدی دەكرێو ڕوخساری جوانیان ئه‌درەوشێتەوە، لەم كاتەشدا دۆستان و هاورێیان دەست لە ملانێی یەكتر دەبن هەمموویان لە ڕۆژێكی وەهادا بە دیدەنی یەكتر شاد دە بنەوە.

لەگەڵ چریكەی ئاوازی گۆرانی بێژێكی كورداو تێكەڵ بە میلۆدیایەكی موزیكی كوردی ڕەسەن زەماوەند ساز دەبێت، لە پڕ هەست و سۆزێكی خۆشی بەتینی كوردایەتی تێكەڵ بە هەستێكی كولتوری كورد دەبێت و لە دڵ و دەرونی ئامادەبواندا دەهاژێنێت و دەبێتە هۆی دروست بوونی هەلپەڕكێیەكی ڕەشبەڵەكی كوردی ژن و پیاو لە تەك یەكەوە دەست دەگرن و بە دیمەنێكی بازنەیی بە لارو لەنجەو بە جوڵاندنەوەیه‌كی هونەری لە ناو هۆڵەكەدا هەڵدەپەڕن .
لە ناكاو لە لایەن هەمان گۆرانی بێژەوە و لە گرمە گرمی هەڵپەڕكێكەدا گۆرانییه‌‌ كوردییه‌كان دەگۆڕێن بۆ گۆرانی عه‌رەبی و یەكسەر بوك و و زاوا بە جلو بەرگی ئه‌وروپییەوە ئه‌نگوستیلەی دەست نیشان كردنی یەكتری دەگۆڕنەوە و لە پەنجەی یەكتری دەكەن و خشڵو زێڕ ده‌کرێت بە قەدی بوكێدا و هەردوكیان بە دوو قۆڵی دەستی یەكتر دەگرن و خول بە یەكتر دەدەن بە شێوازێكی لە یەكجوونی دانسی ئه‌وروپی بە بێ ئه‌وەی بزانن ئه‌م هەڵوێستە چی دەبەخٍشێت و هەردوكیان دەسوڕێنەوە بە دەوری یەكتردا!
بۆ ئه‌بێ ئه‌م شاییە بە جلو بەرگی كولتوری ڕەنگاو ڕەنگی كوردییەوە كە مۆری نەتەوەی كوردە و دەستكەوتی خەباتی سەد و پە نجا ساڵی كوردە بەم شێوەیە بە دانسی ئه‌وروپی بشێوێنرێ ؟
بۆ ئه‌بێ دەستنیشان كردنی ئه‌و رۆژە مێێژووییە بۆ بوك و زاوایەكی لاوی كورد نیمچە مۆرێكی عه‌رەب و كولتورێكی نامۆ بلكێنرێ بە ئاهەنگەكەوە؟
ئه‌زانن ئه‌مە تێكدانو شێواندنی كولتوری كوردە ؟
ئه‌ی سەربەخۆیی میللەت واتای چی دەگەیەنێت ؟
ئه‌ی پاراستنی كولتور چی دەگەیەنێت ؟.
ئه‌ی بۆ لەم كاتەدا بوك و زاوا پۆشاكی بوكێنییان بە پۆشاكی كوردی ناگۆڕنەوە ؟
بۆ لە بری گۆرانی عه‌رەبی شاباشی بوك و زاوا بە سەر هەردوكییاندا هەڵنەدرێ؟
چۆن وەڵامی نەوەی داهاتومان بدەینەوە؟
چۆن پێێناسەی كولتوری زەماوەندی كوردی بۆ نەتەوەی داهاتومان بكەین ؟
بەڵێ ئه‌گەر بوك و زاوا هەردوكییان لە دوو نەتەوەی جودا و دوو كولتوری جودابن ئه‌وا دەشێت، دوو كولتوری جیاواز لەم زەماوەندەدا بێێتە كایەوە، بەڵام نەك بوك و زاوا هەردوكییان ڕەچەڵەكییان كورد بێ.!

ئه‌گەر ئه‌م دیاردە ناكوردییە نا پەسەندە بە شارستانییەت ناوببرێ ئه‌وا هەر بۆ كورد دەست نادات كە ئه‌م كولتورە نامۆییە بە ناوی شارستانییەتەوە بێتە ناو كولتورەكەمانەوە، ئێمەی میللەتی كورد ئێستا بە دەوڵەمەندی كولتورمانەوە لە قۆناغێكی بەربەرەكانی و بەرهەڵستی كردنداین هەروەها لە جەنگێكی كولتوری و سییاسی و كۆمەڵایەتی زۆر ناسكداین وڵاتانی دراوسێمان هەموویان دوژمنمانن كە بە چەندەها داسی كولتوری نامۆ وەك كولتوری فارسو، تورك و، ئه‌رەب و ڕوس و و ئازەری و ئه‌وروپی گەمارۆی ڕە سەنی كولتوری كورد دراوە هەول دەدەن كە كولتورمان بشێوێنن یاخود هەندێێك لە كولتوری ناپەسەند بە ناوی شەپۆلی شارستانییەتەوە لە ناو میلەتەكەماندا بیجەسپێێنن بۆ ئه‌وەی نەوەی داهاتومان بەبێ هوشیاری پەیڕەوی بكەن.
ئه‌وەش بزانن كە هەمو شارستانییەتێك ناكرێ بە ڕێبازو سیستێمی كۆمەلەكەمان جا پێویستە ئێمەی كورد كولتورە باشەكانمان لە شێواندن بپارێزین. تاكو بۆشایی بۆ كولتورێێكی نامۆ خۆش نەكەین.

بۆ پێناسەی خەبات كردن لە پێێناوی بەدەست هێنانی مافی سەربەخۆیی و بۆ وڵاتی كوردوستان و كوردوستانێكان هەمییشە داكۆكی كردنیش بووە لە هەوڵ و تێكۆشانی كورد بۆ بەدەست هێنانی سەربەستی كولتوری ڕەسەنیشی وەكو كولتوری فەرهەنگی زمان و مێێژو وەهەروەها كولتوری ئه‌دەبی بە هەمو بابەتی چیرۆك و ئه‌فسانە و داستانی دەماو دەمەوە، هەروەها خەبات كردنمان دوبارە لە پێێناوی پاراستنی هونەری كورد بووە وەك گۆرانی كوردی هەموو ناوچەكانی كوردِوستان و بابەتەكانی لاوك و حەیران و ......هتد، هەروەها هەوڵدان بۆ پاراستنی موزێێكی كوردی كە بەردی بناغەكەشی بریتییە لەڕەسەنی شمشاڵ و دەهۆڵ و زوڕنا و جوزەله‌، وە بەشێێكیش لەم كولتورە هونەرییە بریتییە لە كولتوری سەمای كوردی كە پێی دەوترێ ًهەڵپەڕكێ كە تاكو ئه‌مڕۆ بە شێوازی كولتوری ڕەسەنی خۆی ماوەتەوە وە ناوەرۆك و شێوازی خۆی لەدەست نەداوە و زۆر بە زیندوێتی لە ناو كولتوری كوردا ماوەتەوە.هەروەها بەشێێكی زۆری هونەری كوردیش جل و بەرگی كوردی دەگرێتەوە كە سیمای نەتەوەی كوردی تییادا بە دی دەكرێت و سەروەتی نەتەوەی كورد دەردەخات و لە نەتەوەكانی بێگانەی جیا دەكاتەوە. نەتەوەی كورد لە جلو بەرگدا زۆر دەوڵەمەندە وە سەدەها جلو بەرگی ناوچەییمان هەیە.

جا ئێمەی كورد كە خاوەنی دەریایەكی فرە كولتورین بۆ دەبێ كولتوری گۆرانی و هونەری عه‌رەبی كە كولتوری ئێمە نییە تێكەڵ بە كولتوری كوردی بكرێت ؟
ئێمەی كورد پاش ڕاپەڕیینە مەزنەكەی ١٩٩١ هەریم بە هەریم، دۆڵ به دۆڵ ،ئه‌شكەوت بە ئه‌شكەوت، كێو بە كێو، دێ بە دێ، چەم بە چەم ، مۆزەخانە بە مۆزەخانە، قوژبن بە قوژبن شار بە شار بە دوای پاشكۆی كولتوری پڕزۆڵ پڕ زۆڵماندا و كولتوری شاراوەمانداو كولتوری توێنەكراوماندا دەگەرێێن.

ڕووناك ئه‌بباس مستەفا Runak Abbas Mustafa
٢٨ ی ئازار ٢٠٠٩ بەرلین/ ئه‌ڵمانیا

 سه‌ره‌وه

سالار Copyright © 2008 Salar